آمنه کریمی

از وی بیش از ۵۰ اثر در موضوعات مختلف به یادگار مانده که کتاب جنة العاصمه درباره زندگانی حضرت زهرا(سلام الله علیها) از مشهورترین آنهاست.
علامه سید محمّدحسن طباطبائی میرجهانی، مشهور به میرجهانی، عالم شیعی قرن پانزدهم هجری است. میرجهانی از سادات اصفهان بود و نسب او به امام حسن مجتبی(علیه السلام) می‌رسد. همچنین ایشان از شاگردان سیدابوالحسن اصفهانی در نجف بود. از وی بیش از ۵۰ اثر در موضوعات مختلف به یادگار مانده که کتاب جنة العاصمه درباره زندگانی حضرت زهرا(سلام الله علیها) از مشهورترین آنهاست. مرقد او در اصفهان در کنار آرامگاه علامه مجلسی است.
آثار
برای وی بیش از ۵۰ اثر شمرده‌اند که برخی از این آثار عبارتند از:
1. احکام رضاع (فقه استدلالی به فارسی).
2. اخبار نجوم، کواکب و فلکیات.
3. البکاء للحسین علیه‌السلام در ثواب گریستن و عزاداری بر سیدالشهداء(ع) و وظائف تعزیه داری، در سال ۱۴۰۰ه.ق به خطّ مؤلّف چاپ شده است.
4. تفسیر امّ الکتاب، که کتابخانه صدر در سال ۱۳۹۸ ه.ق آن را به خطّ مؤلّف چاپ کرده است.
5. جزواتی در اشعار فارسی.
6. جزواتی در انساب سادات.
7. جزواتی در تفسیر قرآن.
8. جنّة العاصمة در تاریخ ولادت و حالات حضرت فاطمه زهرا علیها السّلام.
9. داستان فکاهی یا مختصر کتاب ابصارالمستبصرین در محاجّه شیعه و سنّی که در سال ۱۳۷۷ ه.ق چاپ شده است.
10. الدرر المکنونه فی الامام و الامامه و صفاته الجامعه، دو هزار بیت عربی در امامت و صفات جامع امام و تاریخ أئمّه(علیه السلام) که کتابخانه صدر آن را در تهران و سال ۱۳۸۸ه.ق به خطّ ناظم چاپ کرده است.
11. دیوان حیران، که انتشارات کتابخانه صدر ان را در سال ۱۳۷۱ش به خطّ ناظم چاپ کرده است.
12. ذخیرة المعاد، شامل ادعیه و آداب ساعات که در تهران چاپ شده است.
13. روایح النسمات در شرح دعای سمات که به خطّ مؤلّف چاپ شده است.
14. السبیکة البیضاء فی نسب بعض آل بنی الطباء، در بیان اثبات سیادت خود، این کتاب سبب اثبات سیادت ایشان نزد علماشد و در نتیجه آیت اللّه بروجردی عمّامه سفید ایشان را به سیاه تغییر دادند.
15. سعادت ابدی در آداب تشکیل مجالس مذهبی، در اصفهان چاپ شده است.
16. شهاب ثاقب در ردّ طایفه ضالّه مضلّه و طریقه محاجّه با آنها.
17. گنج رایگان، کشکول مانندی شامل برخی علوم غریبه و اخبار ولایت.
18. گنجینه سرور.
19. کنوز الحکم و فنون الکلم، خطبه ها و سخنان حضرت امام حسن مجتبی علیه‌السلام.
20. لوامع النور فی علائم الظهور به زبان عربی.
21. مصباح البلاغه فی مشکاة الصیاغه، مستدرک نهج البلاغه که در سال ۱۳۸۸ ه.ق به خطّ مؤلّف در دو مجلّد چاپ شده است.
22. مقامات اکبریه در تاریخ حضرت علی اکبر.
23. مقلاد الجنان در ادعیه و زیارات که در سال ۱۳۶۰ ه.ق در اصفهان چاپ شده است.
24. نوائب الدهور فی علائم الظهور که در سال ۱۳۸۳ به خطّ مؤلّف در چهار جزء و در دو جلد چاپ شده است.
25. ولایت کلّیه در دفاع از حریم ولایت که در سال ۱۳۹۲ به خطّ مؤلّف در دو جلد چاپ شده است.
و آثار علمی دیگری در فنون متنوّع، چون رساله‌های متعدّدی در جفر، رمل و اسطرلاب و نجوم، رساله‌ای در ریاضیات، رساله‌ای در شیمی، رساله‌ای در طبّ قدیم، صمدیه منظوم، تقریرات درس سید ابوالحسن اصفهانی و… که مجموع آثار ایشان بیش از ۵۷ اثر است.

نام کامل: سید محمّدحسن طباطبائی میرجهانی محمّدآبادی جرقویه‌ای اصفهانی
لقب میرجهانی
نسب از اولادامام حسن مجتبی(ع)
تاریخ تولد ۲۲ ذی القعده سال ۱۳۱۹ق (۱۲۷۹ش)
زادگاه اصفهان
تاریخ وفات ۲۱ جمادی الثانی سال ۱۴۱۳ق مطابق ۱۳۷۱ش
شهر وفات اصفهان

سید محمّدحسن طباطبائی میرجهانی محمدآبادی جَرقَویه‌ای اصفهانی مشهور به میرجهانی عالم شیعی قرن پانزدهم هجری است. میرجهانی از سادات اصفهان بود. نسب او به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسد. میرجهانی از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی در نجف بود. از وی بیش از ۵۰ اثر در موضوعات مختلف بر جای مانده که کتاب جنة العاصمه درباره زندگانی حضرت زهرا(س) از مشهورترین آنان است. مرقد او در اصفهان در کنار آرامگاه علامه مجلسی است.

زندگی‌نامه
سیدحسن میرجهانی طباطبائی اصفهانی فرزند میر سیدعلی است که نسبش به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسد. او دوشنبه ۲۲ ذی القعده سال ۱۳۱۹ق (۱۲۷۹ش) در جرقویه اصفهان متولد شد و در ۲۱ جمادی‌الثانی سال ۱۴۱۳ق مطابق ۱۳۷۱ش در اصفهان درگذشت و نزدیکِ آرامگاه علامه مجلسی (در کنار مسجد جامع اصفهان) به خاک سپرده شد.

کشف سیادت
میر جهانی سال‌ها، عمامه سفید بر سر داشت تا آنکه با اسناد مشخص شد از سادات است و در سال ۱۳۷۹ق در قم و توسط آیت‌الله بروجردی، عمامه سیاه بر سر نهاد. گفته شده که جد بزرگ‌وی، به نام میرجهان طباطبائی در زمان استیلای افاغنه بر اصفهان و قتل سادات، از ترس جان به همراه برادر خود موسوم به میر عماد لباس سیادت از تن در آورده، به صورت ناشناس به روستای حسن آباد جرقویه عُلیا مهاجرت می‌کند. فرزندان وی نیز به تبعیت از پدر، از لباس مخصوص سادات استفاده نمی‌کردند.

تحصیلات
سید محمدحسن در پنج سالگی به مکتب رفت و تا هفت سالگی قرآن، خواندن و نوشتن و برخی از کتاب‌های فارسی را فراگرفت. پس از آن به آموختن ادبیات عرب پرداخت. وی سپس به اصفهان رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت. مدتی نیز به نجف رفت و از محضر سید ابوالحسن اصفهانی بهره برد.

اساتید
برخی از اساتید او عبارتند از:

محمد علی معلم حبیب آبادی نویسنده کتاب مکارم الآثار.
سید ابوالقاسم دهکردی.
محمّدعلی فتحی دزفولی.
محمّدرضا نجفی مسجدشاهی.
محمّدحسین فشارکی.
آقا ضیاء عراقی.
سید ابوالحسن اصفهانی.
عبدالله مامقانی نویسنده کتاب تنقیح المقال در رجال.
شیخ علی یزدی.
سید محمّد رضا رضوی خوانساری.
میرزا احمد اصفهانی.
سید محسن حکیم.
حاج آقا حسین قمی.
سید عبدالهادی شیرازی.
حضور در مشهد و تهران
میرجهانی پس از بازگشت از نجف، مدتی در اصفهان ماند و با مرگ پدرش به مشهد رفت و به‌مدت هفت سال در آن‌جا ماند و در آن سال‌ها از نزدیکان شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی بود. پس از آن به تهران آمد و جندین سال در این شهر به اقامه نماز جماعت، وعظ و ارشاد مردم و تألیف کتاب مشغول بود. وی پس انقلاب اسلامی ایران به اصفهان بازگشت.

ویژگی‌ها
به گفته محمد شریف‌رازی در کتاب گنجینه دانشمندان که میرجهانی در علوم غریبه، فنّ منبر و بیان احادیث و فضائل ائمه تبحر داشته و در مدح حضرت رسول(ص) و امامان معصوم و به‌ویژه امام زمان اشعار بسیار به عربی و فارسی سروده‌ است. آیت‌الله شبیری زنجانی گفته است که او گاه سخنانی بی‌اساس نقل می‌کرد که به هیچ وجه قابل پذیرش نیست و اطرافیانش نیز از او سخنان غیرقابل قبولی نقل می‌کردند. 

مبارزه با فرقه‌های انحرافی
یکی از اقدامات میرجهانی مقابله با پیروان فرقه بهائیت در زواره بود. وی در این شهر با سخنرانی‌ها به مقابله با بهائیت برخاست و مردم را علیه بهائیان بسیج کرد. در نتیجه اهالی، ارتباط اقتصادی و اجتماعی خویش را با بهائیان قطع کردند و محافل بهایی‌ها را تعطیل کردند و بهائیان به مرور شهر را ترک کردند.

کتاب جنة العاصمة
آثار
نوشتار اصلی: آثار سید محمدحسن میرجهانی
میرجهانی آثاری درباره علائم ظهور و همچنین انساب سادات تدوین کرده است. برای وی بیش از ۵۰ اثر شمرده‌اند که کتاب جنة العاصمة مشهورتر از دیگر کتب اوست. علاوه بر آثار تاریخی و دینی، آثار علمی دیگری در فنون متنوع، چون رساله‌های متعددی در جفر، رمل و اسطرلاب و نجوم، رساله‌ای در ریاضیات، رساله‌ای در شیمی، رساله‌ای در طبّ قدیم، صمدیه منظوم و تقریرات درس سید ابوالحسن اصفهانی دارد که مجموع آثار وی به‌شمار می‌رود.

میرجهانی در شعر نیز دستی داشت و به زبان فارسی و عربی شعر می‌سرود. از وی دیوانی نیز بر جای مانده است:

در دل خود کشیده‌ام نقش جمال یار را پیشه خود نموده‌ام حالت انتظار را
ریخته دام و دانه شه از خط و خال خویشتن صید نموده مرغ دل برده از او قرار را
سوزم و سازم از غمش روز و شبان بخون دل تا که مگر ببینم آن طرّه مشکبار را

منابع
شبیری زنجانی، سید موسی، جرعه‌ای از دریا، ج۲، مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه، قم، ۱۳۹۰ش.
میرجهانی، سیدحسن، جنة العاصمة، مشهد، بیت الزهراء، ۱۴۲۶ ق.
کتاب نقد جاودان در احوالات سید محمد حسن میرجهانی، وب‌سایت مؤسسه خیریه فاطمیه اصفهان، تاریخ بازدید: ۵ آذر ۱۳۹۹ش.
مبارزه با فرقه‌های انحرافی توسط آیت‌الله محمد حسن میرجهانی، سایت فرهیختگان، تاریخ بازدید: ۵ آذر ۱۳۹۹ش.

با همه لحن خوش آوایی ام
در به در کوچه تنهایی ام

ای دو سه تا کوچه زما دورتر
نغمه تو از همه پرشورتر

کاش که این فاصله را کم کنی
محنت این قافله را کم کنی

کاش که همسایه ما می شدی
مایه آسایه ما می شدی

هر که به دیدار تو نائل شود
یک شبه حلال مسائل شود

دوش مرا حال خوشی دست داد
سینه مارا عطشی دست داد

نام تو بردم لبم آتش گرفت
شعله به دامان سیاوش گرفت

نام تو آرامه جان من است
نامه تو خط امان من است

ای نگهت خاستگه آفتاب
بر من ظلمت زده یک شب بتاب

پرده برانداز زچشم ترم
تا بتوانم به رخت بنگرم

ای نفست یار و مددکار ما
کی و کجا وعده دیدار ما,,,

...

مِکیال المَکارِم فی فَوائد الدُّعاء لِلقائِم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) معروف به مکیال المکارم، نوشتۀ سید محمدتقی موسوی اصفهانی (متوفای ۱۳۴۸ق) درباره امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف). با اینکه نام کتاب درباره فوائد دعا برای امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است؛ اما نویسنده به بحث‌های دیگری درباره حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز پرداخته است. این کتاب به زبان عربی نوشته شده و سید مهدی حائری قزوینی آن را به زبان فارسی ترجمه کرده است.

مؤلف این کتاب را با هدف شکر نعمت وجود حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نوشته است. او در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از تألیف آن دستور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برای نگارش آن بیان می‌کند. وی همچنین در مقدمه از دیدار خود با امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در عالم رؤیا و دستور آن حضرت برای نوشتن کتاب سخن گفته است. نویسنده مدعی است حتی نام کتاب را آن حضرت انتخاب نموده است. او می‌گوید:

«او را در خواب دیدم که با بیانی روح انگیز چنین فرمود: این کتاب را بنویس و عربی هم بنویس و نام آن را بگذار: مکیال المکارم فی فوائد الدعا للقائم.»[موسوی اصفهانی، مکیال‌المکارم، ۱۴۰۴ق، مقدمه، ص۴.]
با این حال نویسنده موفق به نگارش کتاب نشد تا اینکه در سال ۱۳۳۰ق برای انجام مناسک حج به مکه رفت در همان سال در آنجا وبای شدیدی فراگیر شد و برخی از حاجیان را از پای در آورد. مؤلف نذر کرد اگر سالم به وطن خود بازگردد، کتابی تألیف کند و هنگامی که به وطن بازگشت نگارش آن را آغاز کرد.

مؤلف با استناد به آیات و روایات، موضوعاتی در رابطه با امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) مورد تأکیده قرار داده است. او در بخش چهارم که ویژگی‌های امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را برمی‌شمرد از ترتیب الفبایی برای ذکر خصوصیات آن حضرت استفاده کرده است.

مولف در جلد دوم به اشتباهی در کتاب الغیبه شیخ طوسی اشاره کرده است و آن را اشتباه نسخه برداران دانسته است. وی همچنین نسبت به اشتباهی در مستدرک الوسائل در مشیخیه شیخ صدوق تذکر داده است.

کتاب مکیال المکارم بر محور بیش از ۱۰۰۰ حدیث و دارای هشت بخش است:

بخش اول: وجوب شناخت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از دیدگاه عقل و نقل.
بخش دوم: درباره اثبات وجود حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به وسیله آیات و روایات.
بخش سوم: بیان حقوق و توجهات آن حضرت نسبت به شیعیان.
بخش چهارم: توضیح درجات و ویژگی‌های آن حضرت به استناد آیات و روایات.
بخش پنجم: بیان آثار دعا برای حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف).
بخش ششم: بیان پنجاه زمان و هشت مکان مشخص جهت دعا برای آن حضرت.
بخش هفتم: چگونگی دعا برای تعجیل ظهور امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف).
بخش هشتم: تبیین وظایف و تکالیف بندگان به خصوص شیعیان و مسلمانان نسبت به امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف).

فهرست کتاب
بنابه گفتۀ سید محمد موسوی اصفهانی، فرزند مولف، پدرش قصد داشته است که خاتمه‌ای بر این کتاب بیفزاید، که مرگ مهلت این کار را به او نداد.

خدا خانه دارد روایتی عاشقانه از تاریخ‌های مهم مذهبی است. روزهایی که شاید تا به امروز برای ما تنها به انجام اعمال آئینی خاص آن روز، برپایی جشن و یا عزاداری ختم می‌شده. اما فاطمه شهیدی برای هریک از این تاریخ‌های مهم توی تقویم، قلم زده و اتفاقِ آن روز را به بهترین شکل ممکن توصیف کرده است. حرف‌هایی نه فقط از جنس شعار و تشبیه و استعاره‌های ادبی، بلکه حقیقتی سراسر برآمده از دل که لاجرم بر دل نیز می‌نشیند.

این کتاب شامل ۲۲ روایت کوتاه از حس‌وحال نویسنده برای کمک به درک بهتر روزهای مهمی مانند عاشورا، تولد، مبعث و وفات پیامبر صل‌الله ‌علیه وآله، تولد و شهادت حضرت زهرا سلام‌الله علیها، تولد حضرت امیر علیه‌السلام، ماه رمضان، ایام حج، میلاد حضرت مسیح و… است.

خلاقیت در استفاده از عناوین غیرتکراری برای هر روایت، کلمات و تعابیر جدید و فضای سراسر توصیفی در هر بخش، از نقاط قوت این کتاب و قلم نویسنده است. می‌توان گفت که «خدا خانه دارد» یک یادآوری است برای تمام آدم‌های پرشتاب و خالی‌شده از معنای این روزها که با خواندنش می‌شود احساس سبکی کرد. این کتاب از آن دست کتاب‌هایی است که دلمان می‌خواهد تا همیشه ادامه داشته باشد و هیچ‌وقت تمام نشود!

«خدا خانه دارد» بدون شک یکی از عاشقانه‌ترین و پرمعناترین کتاب‌های آئینی است.